Političko koketiranje DS sa Crkvom

Mada predizborna kampanja još nije zvanično počela svedoci smo kako pojedine političke partije oštre svoju retoriku ili se u javnost plasiraju na različite načine.

Poznato je da se Srpska pravoslavna crkva, koju predstavljaju arhijereji i sveštenoslužitelji, drži izvan političkih obračuna i istupanja u javnosti ne dajući podršku nijednoj političkoj opciji. Ne tako davno bili smo svedoci kako javne ličnosti, pa i funkcioneri političkih stranaka, imaju počasna mesta u životu Crkve, koji se može iskazati u velikim crkvenim svečanostima, kao što su, na primer, pompezna slavlja koja prate svetotajinski čin osvećenja novopodignutih hramova. Stanko Cane Subotić je ktitor crkve na Ubu, Dušan Mihajlović, kao ktitor i dobrotvor, dobro stoji u eparhijama Šabačkoj i Valjevskoj, a episkop žički Hrizostom Stolić obavio je venčanje kćeri i zeta Velimira Ilića, lidera Nove Srbije. Sve to po sebi nije loše, ali navodi ponekad na opštepoznata zapažanja velikih religioznih mislioca: gde je javno priznanje malom čoveku koji svakodnevno dolazi u crkvu i ne propušta nedeljne službe, ne imajući novca da dobije počast i pažnju crkvenih velikodostojnika. Ostaje nam samo da se tešimo da Bog „koji vidi tajno, platiće njima javno“.

Da je političko postrojavanje i prestrojavanje na izvestan način u Srbiji već počelo i da u svemu tome ima i velike i neshvatljive zloupotrebe, pokazuje sledeći primer. Radi se, naime, o skupu koji je organizovala Demokratska stranka u subotu, 26. novembra u 19 časova, u Batajnici kod Zemuna, doskorašnjeg sremačkog sela, a sada prigradskog naselja Beograda.

Skup je po mnogo čemu karakterističan. Prvo, plakat sa sloganom: „Batajnica, opština po meri svih!“ Plakat je potpisao Gradski odbor Demokratske stranke. Tribina je zamišljena kao „prvi korak ka stvaranju Batajnice, opštine po meri onih koji u njoj žive“, a održana je u sali parohijskog doma crkve Rođenja Presvete Bogorodice, Ulica Bihaćka 1.

Za stanovnika i češćeg posetioca Batajnice problematična je senka sakralnog objekta na plakatu, koji daje konturu stare batajničke parohijske crkve posvećene Svetom Arhangelu Gavrilu, koja se nalazi na starom urbanističkom jezgru mesta, a sala na plakatu naznačenog parohijskog doma je u crkvi Rođenja Presvete Bogorodice u Batajnici. Gledanjem plakata nastaje pitanje, da li je moguće da organizatori ne znaju gde je i kako se naziva koji hram. Ali, upravo u tom namernom marketinškom skrivanju i prikrivenoj „nelogičnosti“ i leži poenta događaja!

Nova batajnička crkva, Bogorodičin hram, počela je da se zida 1992. na placu dobijenom od Skupštine opštine Zemun. Najveći deo sredstava za njen završetak davala je lokalna vlast opštine Zemun, koju su do „velikog raskola“, držali predstavnici birani iz redova Srpske radikalne stranke. A kuma na osvećenju završene i živopisane crkve bila je Gordana Pop-Lazić, tadašnja predsednica Skupštine opštine Zemun. Novi batajnički hram je postao poznat široj javnosti kao centar okupljanja uoči Vaskršnjih praznika Čuvara Hristovog groba, karakterističnog običaja koji potiče iz Vrlike u Dalmaciji. (Uzgred, to je rodno mesto autora teksta). U hramu je 2007. godine držan moleban za Vojislava Šešelja, haškog zatočenika u prisustvu stranačkog vrha Srpske radikalne stranke, porodice, a molitvu je predvodio niko drugi do glavom i bradom Njegovo preosveštenstvo episkop sremski Gospodin Vasilije.

Kako je stranačka struktura „evrožutih“ u Batajnici nerazvijena jer nemaju u koga da se pouzdaju, za tribinu su za ispomoć dovedeni jači kadrovi stranke iz beogradskih opština. Plakat je najavio Danila Bašića, predsednika Opštine Palilula, zatim Vojicu Janoševića, predsednika Opštine Surčin, Cviju Babića, direktora Javnog komunalnog preduzeća „Beogradski vodovod i kanalizacija“ i „evropski najpodobnijeg“ Aleksandra Bjelića, gradskog menadžera.

Neobično je da Demokratska stranka preuzima recepturu i metodologiju osvajanja vlasti u mestima u kojima je nema poput Ujedinjenih regiona Srbije koji idu sa pričom o rešavanju problema u lokalnim sredinama. Još neobičnije je da su plavo-žute „demokrate“ dobile javni prostor u Parohijskom domu crkvenog zdanja u kraju koji ima izvesnu političku tradiciju i reputaciju patriotskih (i populističkih) opcija. Samo prisustvo brojnih radikala u Batajnici, mesto porodične kuće njihovog lidera Vojislava Šešelja, kao i opštepoznata činjenica koliko su radikali bili angažovani u izgradnji nove Bogorodičine crkve, zatim one na susednim Busijama i obnovi i restauraciji stare u Batajnici, ima izvesnu simboliku.

Mada je crkva dom u koji sveštenoslužitelji pozivaju na spasenje sve ljude, održavanje političkog skupa u tom objektu mora da izazove sablazan tim pre što u Batajnici ima mnogo drugih javnih prigodnih prostora, kao što su na primer Dom kulture, dom Sokolskog društva ili ugostiteljski objekti.

Tako je parohijski dom u večernjim časovima bio poprište sladunjavih rasprava i političkih bajki o brizi za komunalne probleme i administrativno dostojanstvo Batajnice kao buduće opštine.

Objašnjenje tog događaja je moguće i ovim tvrdnjama: prodor Demokratske stranke u prostor crkve u Eparhiji sremskoj može biti podloga za otimanje Batajnice ispod žezla episkopa sremskog, koji je uvek imao neskrivene političke simpatije za nacionalno orijentisane opcije u srpskom političkom spektru.

Priča o formiranju Eparhije zemunske na prošlom zasedanju Svetog arhijerejskog sabora bila je, između ostalog, i podgrevana potrebom kritike i kažnjavanja episkopa Vasilija zbog njegove podrške politici Srpske radikalne stranke, a, možda, i zbog hrabrosti da ponudi utočište bivšem episkopu raško-prizrenskom radi čega je zato dobijao prekore od sabraće (koja su inicirala raščinjenje).

Organizovanje „Zemunske“ eparhije, u koju bi pored Zemuna, Surčina i Bežanije ulazila i Batajnica, nema uporište u istoriji Srpske pravoslavne crkve. Ona bi, međutim, mogla da doprinosi još jednoj afirmaciji podela u srpskom duhovnom i narodnom tkivu, pogotovu bez vezanosti za krajeve južno od Save i Dunava. Takva „Zemunska eparhija“ bi bila polagano vraćanje u 1914. godinu! Upravo na čemu rade plavo-žuti forsiranjem Vojvodine!

S druge strane, Demokratskoj stranci odgovara izuzimanje Batajnice iz teritorijalnog opsega Opštine Zemun, jer tako veliki broj glasova Srba poreklom iz Krajine i Bosne, koji po tradiciji ne simpatišu politiku Borisa Tadića i njegovog prethodnika, biva preusmeren, a oni bi lakše došli do vlasti i u samom Zemunu. Sama Batajnica bi u takvom ishodu bila još siromašnija, bez srednjih škola, infrastrukture, vrtića i postojećih izvora finansija. Pod firmom brige za Batajnicu krije se kukavičje jaje vladajuće stranke.

Na kraju ostaju dva pitanja: Kako se dogodilo da su sveštenoslužitelji crkve Rođenja Presvete Bogorodice u Batajnici naseli na retorički trik „žutih“. Šta ako je to urađeno sa blagoslovom nadležnog episkopa iz njemu samo znanih razloga?