Na današnji dan 1913. pobedom srpske vojske završena Bregalnička bitka; 1519. Ernan Kortez započeo osvajanje Meksika; 1943. Amerikanci i Britanci započeli desant na Siciliju; 2011. proglašena nezavisnost Južnog Sudana

Na današnji dan 1913. godine, pobedom srpske vojske nad bugarskim trupama, završena je Bregalnička bitka, što je bilo odlučujuće za pobedu Srbije u Drugom balkanskom ratu protiv Bugarske. Kao posledicu ove pobede Kraljevina Srbija je oslobodila i pripojila Južnu Srbiju (otprilike današnja Makedonija) kao i Staru Srbiju (otprilike današnje Kosovo i Metohija).

1441 - Umro je flamanski slikar Jan van Ajk, jedan od najvećih evropskih slikara 15. veka, začetnik renesansnog realističkog slikarstva u severnoj Evropi, tvorac flamanske slikarske škole. Među prvima je počeo da slika uljanim bojama i spajao je gotičko nasleđe i duh renesanse, uz vrhunsko majstorstvo u slikanju detalja. Proslavio se oslikavanjem oltara u katedrali u Ganu i izradio je niz izuzetnih portreta, iskazavši retko umeće.

1519 - Španski osvajač Ernan Kortez iskrcao se na obalu Meksičkog zaliva, gde je osnovao grad Vera Kruz i započeo osvajanje Meksika, koje je okončao 1521. uništenjem carstva Asteka.

1762 - Abdicirao je ruski car nemačkog porekla Petar III Fjodorovič Romanov, koji je vladao samo nekoliko meseci. Dvorskom prevratu prethodilo je nezadovoljstvo labilnim Petrom III, koje je kulminiralo sramnim okončanjem sedmogodišnjeg rata s Pruskom, kad je pruski uticaj postao presudan u ruskoj unutrašnjoj i spoljnoj politici. Zaverenici su pridobili carsku gardu, Senat i Sveti sinod Ruske pravoslavne crkve i prisilili cara na abdikaciju, potom ga uhapsili i otrovali na osnovu naredbe njegove supruge Katarine II Aleksejevne, poznate kao Katarina Velika.

1810 - Francuski car Napoleon I anektirao je Holandiju posle abdikacije sa prestola te zemlje njegovog brata Luja Napoleona.

1816 - Kongres u Tukumanu objavio je nezavisnost Ujedinjenih provincija Rio de la Plate (sadašnja Argentina) od Španije.

1877 - U Vimbldonu je počeo prvi teniski turnir.

1879 - Rođen je italijanski kompozitor Otorino Respigi, đak Nikolaja Rimskog-Korsakova, koji je stvarao dela raskošnih orkestarskih boja, uglavnom u impresionističkom maniru. Dela: "Gregorijanski koncert" za violinu i orkestar, simfonijske poeme "Rimske pinije", "Rimske fontane", "Rimski praznici", opere.

1916 - Rođen je engleski državnik Edvard Hit, vođa Konzervativne partije od 1965. do 1975. Kao premijer Velike Britanije od 1970. do 1974, uveo je zemlju u Evropsku ekonomsku zajednicu (sadašnja Evropska unija).

1922 - Amerikanac DŽoni Vajsmiler preplivao je 100 metara za 58,6 sekundi, postavši prvi čovek kojem je trebalo manje od minuta da prepliva tu deonicu.

1925 - Rođen je Borislav Bora Stanković, srpski košarkaš, dugogodišnji generalni sekretar Međunarodne košarkaške federacije (FIBA), a potom njen počasni sekretar. Jedan je od osnivača košarkaškog kluba Crvena zvezda, reprezentativac Jugoslavije, i čovek koji je postigao prvi koš u istoriji svetskih prvenstava. Za reprezentaciju Jugoslavije igrao je na Svetskom prvenstvu u Buenos Ajresu. Generalni sekretar FIBA bio je od 1976. do 2002. godine. Bio je pripadnik košarkaške Kuće slavnih i član Međunarodnog olimpijskog komiteta (MOK). Godine 1995. "izmislio" je kvalifikacije za Evropsko prvenstvo u Atini i time omogućio reprezentaciji tadašnje SR Jugoslavije da se posle sankcija vrati na veliku scenu i osvoji istorijsko zlato.

1932 - Umro je američki pronalazač King Kemp DŽilet pronalazač nožića za brijanje - kod nas poznatog kao "žilet", prema francuskoj verziji njegovog prezimena.

1943 - Britanska Osma i američka Sedma armija počele su u Drugom svetskom ratu desant na Siciliju, prvi uspešan napad zapadnih saveznika na evropskom tlu. Sicilija je oslobođena polovinom avgusta 1943. što je ubrzalo slom fašističkog režima Benita Musolinija. Uspešno iskrcavanje na Siciliju pomogla je sicilijanska Mafija, čime su pojedini šefovi mafije u SAD kupili povoljniji tretman ili čak slobodu.

1944 - Predsednik izbegličke vlade Kraljevine Jugoslavije Ivan Šubašić upoznao je svetsku javnost preko Radio Londona sa sporazumom koji je sklopio s maršalom Josipom Brozom Titom.

1960 - Sovjetski lider Nikita Hruščov upozorio je SAD da ne intervenišu protiv Kube, jer će u tom slučaju sovjetske snage podržati suverenost te karipske zemlje.

1963 - Potpisan je sporazum o formiranju Federacije Malezije, u čiji sastav su ušli Malaja (više različitih sultanata sa teritorije Malaje), Singapur i Severni Borneo (Sabah i Saravak). Dve godine docnije Singapur je istupio iz Malezije.

1988 - Više desetina hiljada Novosađana je na protestnom mitingu, na kojem je učestvovalo i oko hiljadu Srba sa Kosova i Metohije, izrazilo nezadovoljstvo autonomaškom politikom rukovodstva Vojvodine i zahtevalo jedinstvenu Srbiju.

1989 - Umro je srpski istoriograf Fedor Nikić. Univerzitetsku karijeru počeo je u Beogradu pod okriljem Slobodana Jovanovića, a nastavio u Subotici na Pravnom fakultetu. Bavio se ustavnim pravom, manjinskim pitanjima, crkvenom istorijom. Napisao je više dela, uključujući "Lokalna uprava Srbije u 19. i 20. veku". osnivač je Muzeja fruškogorskih manastira, a velika sredstva zaveštao je važnim nacionalnim institucijama.

1993 - Britanski naučnici identifikovali su kosti ruskog cara Nikolaja II i članova njegove porodice, koje su boljševici, na osnovu naredbe Lenjina, ubili i potom iskasapili 1918. u Jekaterinburgu (u sovjetsko vreme Sverdlovsk).

2001 - Čileanski sud presudio je da bivši lider vojne hunte u Čileu - Augusto Pinoče, nije mentalno sposoban da pred sudom odgovara za zločine, uključujući masovna ubistva političkih protivnika.

2006 - Najmanje 127 osoba je poginulo u nesreći aviona Erbas A-310 ruske kompanije "Sibir" koji je leteo iz Moskve u sibirski grad Irkutsk a preživela su 72 putnika. Nesreća se dogodila prilikom sletanja na aerodrom u Irkutsku, 5.200 kilometara istočno od Moskve, kada je avion sleteo s piste i udario u zgradu pored aerodroma.

2007 - Umrla je Gordana Jevtović-Minov, prvak Beogradske opere. Ostvarila je preko 40 operskih uloga, poput Rozine u Rosinijevom "Seviljskom berberinu" (103 nastupa), Violeta u "Travijati" (97 puta). Upamćena je i po velikom broju uloga u operama domaćih autora kao što su Konjovićeva "Koštana", Rajičićeva "Simonida", Vaudina "Ježeva kućica".

2011 - Proglašena je nezavisnost Južnog Sudana. Novoproglašena država postala je 193. članica Ujedinjenih nacija. Proglašenje suverenosti Južnog Sudana usledilo je nakon više od pet decenija sukoba naglašeno muslimanskog severa i delimično hrišćanskog juga, u kojem je poginulo, kako se procenjuje, oko dva miliona ljudi. Na referendumu, koji je predviđen mirovnim sporazumom iz 2005. a koji je održan januara 2011. ogromnom većinom izglasano je osamostaljenje Južnog Sudana.

2016 - Preminula je Donka Špiček, novinar i dugogodišnja urednica u TV Beograd. Idejni je tvorac manifestacije "Radost Evrope". Bila je urednica redakcije za decu i mlade u Televiziji Beograd u vreme kada se u njenoj produkciji snimljene serije "Laku noć deco", "Sivi dom", "Zaboravljeni" i operativni direktor Pozorišta "Boško Buha".

2017 - U Istanbulu je okončan tzv. Marš pravde, započet 15. juna u Ankari, masovni protest protiv represije i serije hapšenja zbog stvarne ili navodne podrške pokušaju puča 15. na 16. jul 2016. godine. Pod sloganom "Pravda", bez ikakvih partijskih oznaka, opozicioni lider Kiličdaroglu odlučio se na marš nakon što je poslanik Enis Berberoglu, bivši novinar, osuđen na 25 godina zatvora na osnovu optužbi za odavanje poverljivih informacija jednom listu.

2018 - Predsednik Eritreje Isaja Afverki i premijer Etiopije Abij Ahmed potpisali su zajedničku deklaraciju mira i prijateljstva, čime su uspostavljeni zvanični diplomatski odnosi dve zemlje. Ovom deklaracijom i formalno je okončano ratno stanje dve susedne države, koje je trajao od 1998. do 2000. godine, kada je potpisano primirje u Alžiru, ali su sporadični sukobi izbijali sve do 2016. Eritreja, ranije italijanska kolonija, bila je sastavni deo Etiopije do maja 1993, kada je postala suverena država.

(RTV)